Afa-Integracja – terapia grupowa

Projekt "Afa-Integracja. Przełamywanie barier komunikacyjnych i psychospołecznych” jest skierowany do osób po urazach, chorobach i incydentach czaszkowo-mózgowych. Obejmuje wsparciem wszystkie grupy wiekowe z afazją: od seniorów po osoby młode w wieku 18-30 lat oraz młodzież i dzieci w wieku szkolnym i wczesnoszkolnym.

Komunikacyjne możliwości chorego z afazją stały się obiektem naszych badań oraz podwaliną do stworzenia autorskiego, holistycznego programu terapii osób z afazją  opartej na grupowej terapii neurologopedycznej osób z zaburzeniami komunikacji.

Centrum naszych zainteresowań stała się grupa i procesy w niej zachodzące.  Czy terapia grupowa pomaga pacjentom? – zadał sobie takie pytanie amerykański psychoterapeuta, entuzjasta terapii grupowej, Irvin Yalom. Niewątpliwie tak – również sam sobie odpowiedział. Z naszej, neurologopedycznej perspektywy możemy również odpowiedzieć twierdząco. Nikt tak dobrze nie zrozumie osoby z afazją, jak druga osoba z afazją .

Wiele osób przychodzi do nas z myślą, że są wyjątkowi w swym poczucie nieszczęścia, że nie mówią i nikt ich nie rozumie. W grupie spotykają osoby, które są tak samo „wyjątkowe” jak oni, co przynosi im znaczną ulgę, bliższy kontakt ze światem, co znajduje odbicie w powiedzeniu „wszyscy płyniemy w tej samej łodzi”.

Praca w grupie ma na celu ćwiczenie i usprawnienie zdolności interakcyjnych, odbudowanie wiary w możliwości komunikowania się z otoczeniem, mimo afazji. Poza aspektem językowym i komunikacyjnym niesie ze sobą zmiany w dotychczasowym sposobie radzenia sobie z afazją.

U pacjentów następuje duży rozwój społeczny, rozwijają się umiejętności komunikacji  i pracy w grupie. Przełamywany jest lęk związany z mówieniem, frustracja, nieśmiałość, czasem agresja.

Grupa uczy szacunku dla drugiej osoby, sposobów nawiązywania i rozwijania relacji z innymi ludźmi, daje możliwość odkrywania podobieństwa między uczestnikami, co zmniejsza poczucie osamotnienia, wyobcowania. Taki trening staje się nie tylko treningiem językowym, ale także terapeutycznym, społecznym.

Poniżej znajdują się opisy zajęć, w których biorą udział uczestnicy terapii grupowej.

Trening oparty na pracy grupowej, mający na celu odbudowywanie kompetencji komunikacyjnej, budowanie wiary w możliwość dialogu z drugą osobą i uwolnienie potencjału tkwiącego w osobie dotkniętej afazją.

Grupowe zajęcia ćwiczenia służące treningowi funkcji poznawczych u osób z zaburzeniami pamięci. Zadania ukierunkowane na rehabilitację pamięci, orientacji, myślenia, funkcji językowych i wzrokowo-przestrzennych oraz kalkulii.

Wspólne czytanie literatury pięknej ma dużych wpływ na ćwiczenie pamięci, inteligencji, wzbogacanie słownictwa. Jest doskonałym panaceum na stres oraz pomaga w leczeniu różnych dolegliwości psychicznych i fizycznych. Redukuje negatywne napięcia emocjonalne, pomaga kształtować pozytywny obraz własnej osoby, nastawia optymistycznie do otoczenia. Zajęcia prowadzi terapeuta i filolog polski.

Grupa wsparcia dla wszystkich zainteresowanych uczestniczek projektu, która ma na celu rozwinięcie swojego potencjału osobowościowego poprzez spotkanie w kręgu innych kobiet z podobną wrażliwością. Praca polega na rozmowie terapeutycznej, osobistej refleksji, ćwiczeń psychologicznych pogłębiających świadomość siebie.

Kurs języka angielskiego dla początkujących – zajęcia prowadzone dla tych, którzy nigdy nie uczyli się tego języka oraz dla osób, które w wyniku udaru mózgu utraciły jego znajomość. Nauka ma terapeutyczne znaczenie dla całego procesu rehabilitacji. Zajęcie prowadzi neurologopeda, posiadający certyfikat nauczyciela j.angielskiego.

Adresatem jest grupa seniorów z afazją, które wymagają innego podejścia metodycznego. Zgodnie z zasadami geragogiki proces ich uczenia czy terapii trwa dłużej, zwiększa się podatność na zakłócenia zewnętrzne. Dla takich osób, w oparciu o pedagogikę Marii Montessori przygotowaliśmy zajęcia dające możliwość nabywania na nowo kompetencji komunikacyjnych w oparciu o jasne odniesienia kontekstowe, powiązanie rzeczy nowych z poznanymi już wcześniej (usieciowienie wiedzy), nawiązanie do biografii. Naczelnym hasłem tego zadania jest: „ Pomóż mi robić to samemu, tak długo jak to tylko możliwe”.

Prowadzi je profesjonalny dyrygent, zawsze w asyście jednej lub dwóch neurologopedek i kilku wolontariuszy lub członków rodzin podopiecznych. Terapeutki służą swym wsparciem zarówno podczas wykonywania ćwiczeń oddechowych i fonacyjnych, jak również w odczytywaniu tekstu piosenek i samym śpiewaniu. W początkowym okresie działalności chóru nacisk kładliśmy głownie na samo śpiewanie, po kilku miesiącach większą wagę prowadzący zaczął przywiązywać do ćwiczeniach emisyjnych: pracy z oddechem, pobudzenia mięśni i aparatu artykulacyjnego. Poświęca im zazwyczaj około połowy czasu przeznaczonego na próbę. I chociaż nie są to łatwe ćwiczenia, często wymagające wielokrotnych powtórzeń, uczestnicy chętnie je wykonują.  Druga część zajęć to po prostu wspólne śpiewanie. Repertuar to głownie popularna muzyka rozrywkowa i melodie ludowe.

Jak stwierdził to mistrz świata w tańcu towarzyskim Walther Laird, "taniec jest dla człowieka od 5 do 95 lat". Taniec to nie tylko stanie w parze przed sobą, tańczyć można też z osobą siedzącą na krześle, wózku, a nawet stojącą opartą o kule, o krzesło, trzymając ją za dłonie lub tylko dotykając ją własną dłonią.

Zajęcia taneczne są nie tylko rozrywką, ale i terapią. Pozwalają utrzymać i poprawić formę fizyczną, powodują rozluźnienie i dodają energii. Taniec wpływa pozytywnie zarówno na układ ruchowy, jak i na cały organizm, a w szczególności na układ krążenia, oddechowy, nerwowy i pokarmowy. Dotlenia, zwiększa wydolność płuc, poprawia krążenie krwi i elastyczność stawów. Wyrabia koordynację ruchów, ale ma również pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne oraz sprawność umysłową, co jest szczególnie istotne w przypadku osób z problemami neurologicznymi.

Od ponad trzech lat cyklicznie prowadzone są przez Elżbietę Surmę, fizjoterapeutę i dyplomowaną nauczycielkę jogi, zajęcia jogi z podopiecznymi fundacji. Ponieważ część osób uczestnicząca w lekcjach poza problemami z komunikacją ma też dysfunkcję  narządu ruchu (niedowład  połowiczy) opracowała ona autorską metodę prowadzenia zajęć, która została nazwana ,,Joga na krześle ''.

Pozwoliło to na udział w zajęciach wszystkim zainteresowanym i zapewniło im poczucie bezpieczeństwa. Stopień trudności jest tak dobrany, aby każdy z biorących udział w spotkaniach miał poczucie, że zadanie nie przekracza jego możliwości, a jednocześnie umacniał się w przekonaniu, że dokonuje postępu w praktyce jogi.